Instrumento de labranza de folla curva, grosa e forte co mango máis longo ca o da fouciña

Coñecedesme. Sabedes qué son, o que represento e o que fun fai anos. 

Non, probablemente non estea nas vosas casas pero sí nas dos vosos avós ou bisavós. Nun tempo fun moi importante, agora moitos levan un amuleto da sorte consigo que nunca poden deixar na casa, pois cara o 1922 ningún labrego podía saír sen min da súa casa. 

Recordo aqueles tempos en Sobredo nos que fun un arma, cando seguei brazos e pernas e fendinlle a cabeza a señoritos feudais, o meu dono collíame con rabia, con ganas de loitar e abofé que loitamos. 

Unhas mans fortes e rudas suxeitábanme, alzáronme no aire e escoitei como alguén pronunciaba as verbas de Basilio Álvarez. Él nomeabame, non teño un recordo nítido pero lembro que dícía: 

"Os nosos campesiños apercibíronse de que a fouce tanto tronza a herba como serve pra espantar o capataz e que á dinamita cústalle máis esnaquizar a pedra viva que os edificios carcomidos" 

Que orgullosa me sentín nese momento, sabía que valía pra loitar aínda que os señoritos nunca creran en min, eles enfrentábanse ao meu dono coas armas de fogo máis modernas do momento e eu alí estaba, empuñada por un home que levaba toda a vida traballando comigo e con máis azadas, intentado pagarlle as rendas aos señores das terras, con cinco fillos que criar e sen saber que ía a ser do seu futuro. A ocasión merecíase descargar toda esa rabia e facer dela anacos cos nobles que nos reprimían. 

Nunha mañá fría de novembro tivo lugar o enzarzamento, soaban as campás coma se estiveran loucas e sen ningún control, de feito pregunteilles que era o que sucedía e nin contestaron, convertéronse nunhas maleducadas ou quizáis tamén estaban fartas das miñas estúpidas preguntas, sempre me contaban quen morría pero aquel, non debía de ser o seu día. Erguéronme, saín ao frío, iba empuñada, moita velocidade, demasiada velocidade, caín, colléronme e de súpeto estaba con moitas coma min, todas iguais, asustadas coma os nosos donos pero con ganas de acabar con todo aquilo do que estábamos fartos. A rabia das persoas eran tan grande que ata chegaba aos obxectos coma nós, digno de admirar. 

Dende o alto vin coma un exército da garda cívil achegábase, estremécinme pero fun a por todos eles. 

Un paso, dous, tres, a cada paso a rabia aumentaba como tamén o medo. 

Coma quen non o espera, disparos, disparos indiscriminados por todos lados. Seguín adiante, caeron ao meu lado varios, pero eu seguín e enfronteime como puiden a aquela que se ría, chamábana escopeta, nunca vira unha igual, era rara, tiña a boca aberta e mireira desafiante durante unha milésima de segundo logo o seu dono golpeou ao meu con ela na cabeza, fendeulla e o meu amado dono labrego e eu comezamos a dar pasos torpes, pasos de baile desorientados que acabaron por tumbarnos no chan, ata que non sei moi ben como, da boca da puta escopeta saiu unha boliña negra, puiden ver como saía a cámara lenta de alí, como voaba hacia a dirección que o señor marcara, como directamente se introduciu na cabeza do meu amo. 

Chorei, chorei ríos de sangue, as mans rudas que sempre me suxeitaran perderon toda a forza e quedei deitada no chan, coma el. Quedei alí, toda a tarde, toda a noite chorando, a el levárono e deixei de chorar. Xa non tiña nada, estaba soa pero non podía permitir que iso me vencera, comecei a pensar en todos os homenaxes que me fixeran. 

Como o símbolo da bandeira comunista ou cando Cabanillas escribiu un poema no que me nomeou e fun símbolo de loita novamente, reciteino.

É noite e a lúa

seus raios desfía.

¿Qué é aquelo que-en medio

da eira rebrila?

¿Qué é aquelo que loce

como unha estreliña

e fái que o labrego

tembrando se espila?

¡Das xentes do embargo

librada á rapiña,

no chan, unha fouce

quedóu esquecida!

O probe paisano,

erguéndose axiña,

a fouce recolle

como unha reliquia;

e o mesmo que fora

aquela filliña

que Dios lle levara,

xa a arrolla xa a bica,

rosmando antre dentes:

¡Ou fouce bendita,

xa séi o que queres!

¡Que faga xusticia!

Non sei canto tempo estiven lembrando, iso non o recordo, que irónico.

Despois de xa estar cansa de tanto pensar sentín como unhas mans suaves e pequenas agarrabanme, levantabanme e escoitei: Mira mamá voume quedar isto para facer como os veciños, vou loitar para facer xustiza.